Het meten van door patiënten ervaren gezondheidsuitkomsten (PROMs) is sterk in opkomst. Patiënten krijgen hiervoor vragenlijsten om hun gezondheid en kwaliteit van leven te beoordelen. Dat kan bijvoorbeeld voor, tijdens en na de behandeling zijn. Hoe kunnen patiëntenorganisaties bevorderen dat deze PROMs patiënten ook wat opleveren in de spreekkamer? En dat de vragen gericht zijn op uitkomsten die er voor hen toe doen? Maar eerst: wat zijn PROMs precies?
Wat zijn PROMs?
Patiënt-gerapporteerde uitkomsten (PROs) geven de mening/ervaring van de patiënt weer over zijn gezondheid en kwaliteit van leven. De vragenlijsten waarmee deze uitkomsten worden gemeten, zijn PROMs (Patient Reported Outcome Measures). Deze uitkomsten kunnen zowel voor, tijdens en na een behandeling gemeten worden. Zo kan duidelijk worden wat het effect van een behandeling is en waarop bijgestuurd kan worden. De vragen gaan over hoe de patiënt zijn gezondheid en kwaliteit van leven ervaart en beoordeelt: in het algemeen, fysiek, psychisch en sociaal. Kan de patiënt bijvoorbeeld na de behandeling weer traplopen? Voelt hij zich vermoeid? Heeft hij pijnklachten? Ervaart hij angst?
Het is de bedoeling dat PROMs uitkomsten van een behandeling meten die patiënten belangrijk vinden. Een PROM kan ontwikkeld zijn om de gevolgen van een bepaalde aandoening te meten (ziekte-specifiek) of algemeen toepasbaar zijn (generiek).
Wat is het verschil tussen een PROM en een PREM?
Een PROM meet hoe een patiënt zijn gezondheid, kwaliteit van leven en functioneren beoordeelt: heeft hij pijn, is hij vermoeid, kan hij lopen, …?
Een PREM (Patient-reported experience measure) is een vragenlijst die meet hoe een patiënt de gezondheidszorg ervaart. Hoe verliep de communicatie met de zorgverlener, moest hij lang wachten, hoe was de hygiëne etcetera? Patiënttevredenheidsonderzoeken zijn dus meestal PREMs.
Mogelijkheden van PROMs
PROMs hebben veel mogelijkheden voor de verbetering van kwaliteit:
- De uitkomsten zijn bruikbaar voor het gesprek in de spreekkamer met de individuele patiënt. Zijn met de behandeling de doelen bereikt? Heeft de behandeling op de gewenste manier zijn kwaliteit van leven verbeterd? En hoe kunnen de gewenste uitkomsten nog beter worden bereikt? Hiervoor worden ingevulde PROMs nog te weinig benut, terwijl dit de basis is voor de andere verbeteringen.
- De resultaten kunnen ook nuttig zijn voor het kiezen van een ziekenhuis of behandelaar. Bijvoorbeeld: In ziekenhuis X loopt 80% van de patiënten binnen vier maanden na een heupoperatie weer goed zonder hulpmiddel. In ziekenhuis Y is dit percentage 72%.
- Artsen kunnen de resultaten gebruiken bij Samen Beslissen. Uitkomsten van PROMs kunnen laten zien wat de gemiddelde uitkomst van behandeling A is bij een vergelijkbare groep (mensen met hetzelfde geslacht/ leeftijd/ gewicht …). Dit zegt meer over het mogelijke effect of risico van een behandeling voor een patiënt dan gemiddelde uitkomsten van alle behandelingen.
- De resultaten vormen de basis voor kwaliteitsverbetering, in het ziekenhuis of voor de hele groep specialisten. Kwaliteitsverbetering is dan gericht op het behalen van betere uitkomsten voor alle patiënten.